De ideale pengreep

Een juiste pengreep is van cruciaal belang voor een goede schrijfontwikkeling van elk kind. Een correcte pengreep ondersteunt bij het ontwikkelen van een goed en leesbaar handschrift. Maar wat is dan een goede pengreep en welke hulpmiddelen kunnen daarvoor het beste gebruikt worden?

Tekst: Gerda Broekstra

Dynamische pengreep

Een ideale pengreep is een dynamische pengreep. Hierbij bewegen de duim, wijsvinger en middelvinger doelgericht, terwijl de ringvinger en de pink voor stabiliteit zorgen. De pink en ringvinger liggen bij deze greep gebogen in de handpalm. Een dynamische greep vereist een zogenoemde ‘open webspace’.  

Een open webspace heeft de vorm van een 'rondje' en is de open ruimte van de hand tussen de wijsvinger en de duim. Hierin rust de pen, die vastgehouden wordt met duim, wijs- en middelvinger. Alleen met zo’n open webspace kan een leerling soepel vingerbewegingen maken, die zorgen voor een net handschrift.

Open en gesloten webspace

Ideaal bij een open webspace is een driepuntsgreep van de vingers, maar ook de dynamische vierpuntsgreep is bij sommige kinderen niet ongewoon. Ook bij deze pengreep zijn de vingerbewegingen zichtbaar en is het voor de kinderen mogelijk een mooi handschrift te ontwikkelen.

Bij een gesloten webspace wordt daarentegen de pen of het potlood vastgeklemd tussen duim en wijsvinger. Hierdoor zijn geen vingerbewegingen mogelijk en leert de leerling geen dynamische pengreep aan.

Dit heeft gevolgen voor de schrijfhouding van het kind. Hij krijgt snel schrijfkramp door de bewegingen die hij maakt vanuit pols, onderarm of zelfs schouder. Daarbij heeft het kind door deze gesloten greep minder zicht op de penpunt tijdens het schrijven, waardoor hij meer op het tafelblad gaat hangen, of onderuit zakt op zijn stoel, om te kunnen zien wat hij schrijft. Vaak wordt het potlood ook te rechtop gehouden bij een gesloten webspace.

Hulpmiddelen voor de juiste pengreep

Door tijdelijke gebruik te maken van een schrijfhulpmiddel zal het kind bewust de juiste greep gaan maken met een open webspace. Vergelijk de inzet van zijwieltjes bij het leren fietsen. Wanneer een kind zijn evenwicht kan bewaren, gaan de zijwieltjes er weer af. Dit zal voor het ene kind sneller zijn, dan voor het andere kind. Zo moet de inzet van een schrijfhulpmiddel om de juiste pengreep te leren ook gezien worden. Uit ervaring blijkt dat na enkele maanden gebruik te maken van het schrijfhulpmiddel, het potlood automatisch correct wordt vastgehouden. Het gebruik van het hulpmiddel is dus effectief geweest is en niet meer nodig.

Bij de Schrijfvriend zijn meerdere adequate schrijfhulpmiddelen verkrijgbaar om de juiste pengreep te leren: per kind kan het verschillen welk hulpmiddel het kind prettig vindt om te gebruiken. Zo is er de Handiwriter. Dit is een polsbandje waar pen of potlood in bevestigd wordt. Het zorgt ervoor dat de pen in de webspace rust en de punt goed zichtbaar wordt.

Het polsbandje is ook ideaal te gebruiken voor linkshandige kinderen. Hiermee kan voorkomen worden dat deze kinderen een zogenoemde ‘bokkenpoot’ ontwikkelen.

Daarnaast is er de Bollie Grip. Dit is een balletje van foam met een kleine uitsparing en een elastiekje. De Bollie Grip wordt om een pen of potlood geschoven en vast gehouden in de palm van de hand. Hierdoor ontstaat er een open ronde pengreep waardoor duim en wijsvinger goed tegen over elkaar komen en beter kunnen bewegen.

Wanneer een kind hardnekkig zijn duim om zijn potlood heen slaat kan de Crossover Grip uitkomst geven. Deze grip voorkomt dat duim en wijsvinger elkaar kruisen tijdens het schrijven door de opstaande rand op de grip. De duim en wijsvinger worden tegen deze rand geplaatst. Het 'vleugeltje' op de rand zorgt ervoor dat de beide vingers op hun plek blijven. Zo ontstaat een mooie open driepuntsgreep en kunnen duim en wijsvinger soepel bewegen tijdens het schrijven. 

Hoe eerder het kind geholpen wordt de juiste pengreep aan te leren (starten bij de kleuters!) hoe sneller het automatisch goed gaan vasthouden van het potlood een gewoonte wordt. Als het potlood goed wordt vastgehouden heeft dit een groot positief effect op het schrijfonderwijs. Het kind kan zijn aandacht gaan richten op het aanleren van de letters en hoeft immers niet meer na te denken hoe hij zijn potlood goed moet vasthouden.

Zien hoe je schrijfhulpmiddelen gebruikt? Kijk op ons YouTube Kanaal. 

Daarnaast zijn er nog tal van mogelijkheden om kinderen een goede pengreep aan te leren! Meer willen weten over het aanleren van de juiste pengreep en over goed schrijfonderwijs? Lees o.a. onze blogs, volg ons op Intragram, kijk op ons YouTube kanaal of neem contact met ons op.

Scholing Schrijfvriend